Brinkgreve, C. De ogen van de ander (2009), Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 9789045701639 
Christien Brinkgreve (1949) is hoogleraar sociale wetenschappen aan de universiteit van Utrecht. 

(Op 06/01/2021 via LinkedIn connectie gemaakt met Christien Brinkgreve).

Kennelijk is er een domein in onze persoonlijkheid dat we als individueel, eigen en onafhankelijk zien. Maar klopt dat wel? De filosofie, psychologie en sociologie hebben zich van oudsher met deze vragen beziggehouden. Waarom is zelfkennis toch zo belangrijk? Wat is eigenlijk het zelf? In De ogen van de ander ontwikkelt Christien Brinkgreve een visie waarin de anderen een fundamentele rol spelen. Het zelf is niet een autonome kern, maar is gevormd in de omgang met anderen. Zelfkennis krijg je niet van jezelf. 

• Mooie omschrijving (p. 103): 'Het 'zelf' is een zinsbegoochelend en duizelingwekkend onderwerp. Ik voelde me tijdens deze expeditie soms als de hoofdpersoon uit het boek van Pirandello*, die zich uit elkaar voelde vallen in vele zelven, en de greep op zichzelf verloor.'
  -> Pirandello / 3 toneelstukken, interessante quote  'een mens verandert aan de lopende band en moet uiteindelijk sterven. Een kunstwerk echter is onsterfelijk omdat het voltooid is en dus nooit meer kan veranderen.'
  
  
• Thema (p. 103-104): komen mensen als een onbeschreven blad (tabula rasa) ter wereld (dit was tijdenlang de heersende opvatting in de sociologie) of is er sprake van een zekere kern (Plato, Chomsky)
  
  
• Is het Zelf te beschouwen als een pit of kern, of een rol die iemand aanneemt? Een pit houdt niet lang stand, als je alle lagen afpelt blijft er uiteindelijk niks over. Een rol laat te veel buiten beeld van wat een persoon (ook) is. 'De essentie van het Zelf is het eigene van mensen, dan wat je karakter noemt. '(p. 109).
  
  
• Quote sociologe Rineke van Daalen (p. 109): 'Mensen slaan hun leven lang ervaringen op, met anderen die hen meer en minder na staan. Die ervaringen schuiven over elkaar heen, soms zinken ze weg, sommige zijn zo belangrijk dat ze altijd door blijven klinken. Mensen kunnen nog zo sterk veranderen als ze ouder worden, maar tegelijkertijd blijven ze wie ze waren'.
  Het Zelf dus als veranderlijk proces en als iets gelijkblijvends
  
  
• P. 39 Ik & de Ander: vragen we ons af WIE is de mens of WAAR is de mens (Waar in de zin van welke plek in een netwerk, plaats- en tijdsgebonden, samenlevend met anderen).
  -> Dit sluit aan bij mijn opzet van de opdrachten 'Ik' en de omgeving, waarin de deelnemers in de beeldende werken een link leggen naar de rol van de docent & de werkomgeving. Ook in de reflectie is dit een belangrijk element.
  
  
• Extended self: objecten en leefstijlen als identiteitsmarkers, ze zeggen iets over wie je bent of zou willen zijn (p. 65)
  
  
• Rol van de dialoog: 'de ervaring leert dat ervaringen en gebeurtenissen meer bestaan door het aan een ander te vertellen: dan krijgt het kleur en contour, dan wordt het onderdeel van een groter geheel, het wordt opgepakt, bewaard, bewerkt, verwerkt door anderen. Het is een sociaal proces (p. 72)
  
  
• Selfie kan gezien worden als selfpresentation, een naar buiten gerichte handeling. Zelfportret als een blik naar binnen. P. 89